Dlaczego tak chętnie korzystamy z dobrodziejstw wirtualnego świata?

Nie powinniśmy się dziwić, że Internet tak bardzo pociąga dzieci i młodzież, skoro i my, dorośli, jesteśmy nim zafascynowani. Internet pozwala być na bieżąco z informacjami z całego świata i pozostawać w stałym kontakcie z najbliższymi. Dzięki niemu możemy uczyć się, słuchać muzyki, czy oglądać filmy na zawołanie. Poprzez sieć, możemy łączyć się z osobami o podobnych zainteresowaniach i nawiązywać nowe znajomości. Wszystkie te aspekty są szczególnie atrakcyjne dla dzieci i młodzieży.

W przypadku młodych ludzi, komputer z dostępem do sieci to nieodłączny element rzeczywistości, który towarzyszył im od wczesnego dzieciństwa. Wielu z nich, potrafiło obsługiwać smartfona zanim nauczyło się składać pełne zdania. Internet zaspokaja szereg potrzeb młodych ludzi - to źródło wiedzy, wsparcie w nauce, miejsce rozrywki, ale także, coraz częściej, przestrzeń wyrażania emocji, nawiązywania relacji, twórczej ekspresji i kreowania swojego wizerunku. Niemal każdy współczesny nastolatek jest częścią jakiejś wirtualnej społeczności, z którą komunikuje się za pomocą czatów czy portali społecznościowych. Wielu z nich w Internecie szuka również autorytetów i znajduje swoich idoli wśród youtuberów, instagramerów, czy innych internetowych celebrytów.

Negatywny wpływ internetu

Statystyki mówią, że 49% osób sięga po telefon zaraz po przebudzeniu, a aż 60% sprawdza wiadomości i powiadomienia tuż przed zaśnięciem. Liczby te nie pozostawiają złudzeń. Coraz więcej użytkowników mediów cyfrowych boryka się z problemem uzależnienia od Internetu. Ciągła obecność w sieci skutkuje również zaburzeniem nazywanym FOMO (z angielskiego fear of missing out), czyli lękiem przed wykluczeniem społecznym. Osoby cierpiące na ten syndrom odczuwają dyskomfort będąc offline. Wyjście z domu bez telefonu, powoduje u nich silną obawę przed wykluczeniem z życia społecznego. Problem ten bardzo często dotyka dzieci i młodzież, które są szczególnie podatne na cyfrowe uzależnienia. Co grozi dzieciom, które zbyt dużo czasu spędzają w wirtualnym świecie? Konsekwencje mogą być bardzo rozległe. Dzielimy je na:

  • Fizyczne - otyłość, wady postawy, bóle głowy, wady wzroku
  • Społeczne - rezygnacja z kontaktów międzyludzkich w świecie realnym, zanik więzi międzyludzkich
  • Psychologiczne - zaburzenia koncentracji, problem w radzeniu sobie z rzeczywistością
  • Moralne - skłonność do kłamstw, zatarcie granicy między dobrem i złem
  • Intelektualne - niezdolność do racjonalnej selekcji danych, zaburzenia pamięci

Jakie zachowania powinny zaniepokoić rodziców? Jako rodzic powinieneś obserwować aktywność swojego dziecka w sieci i kontrolować czas spędzony przed monitorem. Gdy zauważysz, że twoje dziecko ma ciągłą potrzebę korzystania ze smartfona, tableta czy komputera i traci zainteresowanie tym, co do tej pory sprawiało mu przyjemność z pewnością należy zacząć działać. Jeśli dziecko przejawia również inne symptomy takie jak: problemy ze snem, chroniczne zmęczenie, pogorszenie wyników w nauce, zachowania lękowe, depresyjne lub przeciwnie, nadmierne pobudzenie, agresja i rozdrażnienie - może to oznaczać uzależnienie.

Co zrobić gdy podejrzewasz, że twoje dziecko jest uzależnione?

Zawsze warto zacząć od rozmowy. Jak rozmawiać z dzieckiem, które zbyt wiele czasu spędza w sieci? Przede wszystkim, powinieneś podejść do tematu bardzo delikatnie i nastawić się na słuchanie, a nie moralizowanie. Wytłumacz dziecku, co Cię martwi, co jest dla Ciebie ważne i na czym Ci zależy. Popularny „szlaban na komputer“ to przeżytek. W szczególności w dobie zdalnej nauki, nie można całkowicie zabronić dziecku korzystania z komputera. Internet jest narzędziem nauki i komunikacji, dzięki któremu młodzież kontaktuje się nie tylko ze sobą nawzajem, ale także z nauczycielami. Nie możesz również z góry zakładać, że to, co dziecko robi w sieci, jest bezwartościowe. Wstrzymaj się więc od krytyki i oceniania. Poznaj jego perspektywę i zainteresowania, dopiero później postaraj się znaleźć kompromis i ustal jasne zasady korzystania z Internetu.

Relaks z dala od ekranu

Zaproponuj także alternatywne sposoby spędzania wolnego czasu. Bardzo często dzieci wychowane w dobie Internetu nie potrafią znaleźć ciekawego zajęcia „offline“. Jeśli więc komputer od kołyski był najlepszym przyjacielem i nianią twojego dziecka, jeśli zamiast sugerować kreatywne zabawy plastyczne i ryzykować plamy na podłodze sadzałeś dziecko przed komputerem i włączałeś wirtualną kolorowankę (umówmy się, nie ma rodzica, który nigdy tego nie robił!), nie ma co się dziwić, że nasz młody człowiek uważa komputer za naturalne źródło rozrywki. Przekieruj więc jego uwagę na inne aktywności, pokaż mu świat z daleka od ekranu - może zainteresują go zajęcia sportowe lub artystyczne? A może rodzinna wycieczka po okolicy? Jeśli sam nie wiesz jakie rozrywki mógłbyś zaproponować, wróć pamięcią do czasów dzieciństwa! Zastanów się co sprawiało Ci największą radość, kiedy byłeś w wieku swojej pociechy. Stara, dobra gra w gumę, czy w klasy może okazać się bardziej atrakcyjną rozrywką niż oglądanie filmików na Youtubie!

Zacznij od siebie

A może by tak zasugerować rodzinny cyfrowy detoks? Jak mówi stara maksyma: każdą zmianę należy zacząć od siebie. Zastanów się więc jaka jest twoja relacja z Internetem. Czy nie spędzasz rodzinnych obiadów z telefonem w ręku? Czy nie przesiadujesz przed komputerem zamiast spędzić wieczór z dzieckiem? Warto zwrócić uwagę na swoje przyzwyczajenia, często to one są źródłem złych nawyków naszych dzieci. W końcu, to właśnie od rodziców dzieci czerpią wzorce zachowań. Co możesz zrobić żeby dać dziecku dobry przykład? Wprowadź zasady dotyczące korzystania z Internetu dla całej rodziny i Ty również się do nich stosuj. Niech to będzie zakaz korzystania z Internetu po godzinie 20, albo niedziele bez Internetu.

Profesjonalna pomoc

Jeśli rozmowy i próby znalezienia rozwiązania problemu nie przynoszą pożądanego rezultatu lub uznasz, że sytuacja jest na tyle poważna, że wymaga profesjonalnego wsparcia, zawsze możesz zgłosić się po pomoc do specjalisty. Psycholog pomoże ocenić skalę problemu i jeśli zajdzie taka konieczność - nakreśli plan leczenia dziecka. Pierwszym krokiem będzie diagnoza problemów spowodowanych negatywnym wpływem Internetu na rozwój dziecka. W zależności od tego czy jest to niskie poczucie własnej wartości, depresja, stany lękowe, czy może osamotnione, psycholog dobierze odpowiednią metodę leczenia. Właściwe rozpoznanie problemu pomoże znaleźć jego najskuteczniejsze rozwiązanie i pomoże dziecku szybko odzyskać równowagę.

Pamiętaj, jeśli zaobserwujesz coś niepokojącego w zachowaniu swojej pociechy i nie będziesz potrafił sobie z tym poradzić - zgłoś się do psychologa. Korzystanie z pomocy specjalisty nie świadczy o tym, że zawiodłeś jako rodzic, wręcz przeciwnie. Dzięki terapii możesz lepiej poznać swoje dziecko, zrozumieć je i stać się jeszcze lepszym ojcem lub matką.