Każdy z nas doświadczył go na własnej skórze. Dla niektórych stres stał się tak oczywistym elementem codzienności, że przestali próbować zmieniać ten stan. Na szczęście coraz więcej osób zdaje sobie sprawę z negatywnego wpływu stresu na nasze zdrowie i jakość życia. I coraz więcej osób podejmuje walkę z tym niewidzialnym wrogiem.

Czym jest stres i dlaczego należy z nim walczyć?

Stres to napięcie psychiczne — reakcja organizmu na sytuacje odczytywane jako obciążające i stwarzające zagrożenie lub powodujące, że jednostka nie może realizować zamierzonych celów. Pojawia się, kiedy wymogi sytuacji przerastają osobę, która przed nimi staje. Organizm reaguje na takie wydarzenie wyrzutem hormonów — adrenaliny, noradrenaliny i kortyzolu.

Dlaczego tak się dzieje? Stres jest mechanizmem wykształconym w procesie ewolucji, który miał skłaniać organizm do działania (reakcji walki lub ucieczki) i umożliwiać poradzenie sobie z zagrożeniem. Taki krótkotrwały stres może być pozytywny — mobilizuje i zwiększa nasze możliwości. Problem pojawia się, gdy odczuwamy go regularnie i w codziennych sytuacjach.

Chroniczne odczuwanie stresu ma destrukcyjny wpływ na cały organizm, a objawy często okazują się dokuczliwe. Stres może prowadzić do chorób nowotworowych, otyłości, cukrzycy, problemów skórnych, choroby Hashimoto oraz chorób układu krążenia. Prowadzi także do zaniku neuronów, obniżając zdolności adaptacyjne. Równocześnie wpływa na nasze otoczenie i relacje z bliskimi, a także pracę zawodową. Dlatego tak ważne jest, aby umieć rozpoznać symptomy stresu i podjąć działanie.

Objawy stresu

Fizjologiczne objawy stresu to zmęczenie i bóle głowy oraz brzucha, nudności, napięcia mięśni, bezsenność, tiki nerwowe, potliwość, problemy z apetytem (zwiększone lub zmniejszone łaknienie), wysokie ciśnienie krwi, drżenie rąk, częste infekcje (obniżona odporność), zmniejszone libido, problemy skórne lub ze strony układu pokarmowego.

Psychologiczne objawy stresu to problemy z pamięcią i koncentracją, rozdrażnienie, nieadekwatne reakcje, złe samopoczucie, zamartwianie się, problemy z podejmowaniem decyzji, płaczliwość, niepokój, nieumiejętność przeżywania radości, skłonność do ryzykownych i uzależniających działań.

Warto pamiętać, że odczuwanie stresu w wielu sytuacjach jest subiektywne. To, co dla jednych będzie bardzo stresującą sytuacją, dla innych może stanowić ekscytujące wyzwanie. Dużą rolę w naszym podejściu do stresujących sytuacji odgrywa to, jak postrzegamy sami siebie i jak oceniamy swoje możliwości.

Chcesz skutecznie pokonać stres? Działaj wielotorowo

Zauważasz  u siebie nasilone objawy stresu? Zacznij działać. Wykorzystaj podane poniżej sposoby lub wymyśl własne. Spróbuj wprowadzić w życie kilka metod równocześnie — wówczas zwiększasz swoje szanse na skuteczną walkę ze stresem. Zachęcamy do szukania własnej drogi — niektóre metody okażą się dla Ciebie bardziej, a inne mniej przydatne. To normalne! Dopasuj je do siebie i pamiętaj, by wprowadzać zmiany zarówno na zewnątrz, w swoim otoczeniu i codzienności,  jak i wewnątrz, czyli we własnym sposobie myślenia o sobie i o stresujących sytuacjach.

Znajdź źródło problemu

To dobry punkt wyjścia do ograniczenia stresu. Przeanalizuj, jakie sytuacje są dla Ciebie szczególnie stresujące (możesz wypisać je na kartce). Kiedy już zbierzesz wszystkie źródła stresu, które Cię otaczają, zastanów się, czy możesz zmienić przynajmniej niektóre z nich lub popracować nad swoim odbiorem tych sytuacji. Przykładowo, jeśli praca codziennie dostarcza Ci nową dawkę stresu, może warto rozejrzeć się za nową?

Wiele osób przyzwyczaja się do stresujących sytuacji i nie próbuje ich zmieniać mimo codziennej dawki nieprzyjemnych bodźców. Kiedy weźmiesz sprawy w swoje ręce, poczujesz większą kontrolę nad sytuacją, a przy okazji lepiej poznasz swoje emocje i odczucia.

Zadbaj o sen

Śpisz 7-8 godzin dziennie? To niezbędne, by Twój organizm zdążył się zregenerować i wypocząć. Stres często wywołuje zmęczenie i problemy ze snem, dlatego warto poświęcić temu tematowi więcej uwagi. Zadbaj o to, by chodzić spać codziennie o tej samej godzinie, a przed snem nie używać elektroniki emitującej światło niebieskie, które działa stresująco na organizm i zaburza wytwarzanie melatoniny. Jeśli to możliwe, zostawiaj telefon w innym pomieszczeniu. Przed snem spróbuj medytacji lub poczytaj książkę — obie czynności wyciszają i mogą być sygnałem dla naszego organizmu, że czas „zwolnić obroty”.

Znajdź sposoby na relaks

Wróć do czynności, które sprawiały Ci przyjemność lub poszukaj takich! Lekcje tańca, zajęcia z jogi, jazda na rowerze, słuchanie muzyki, malowanie, wyszywanie, czytanie — każdy ze sposobów jest dobry. Możesz wziąć długą kąpiel z olejkami eterycznymi lub zaplanować wyjście do restauracji, na masaż lub saunę. Takie czynności są elementem dbania o równowagę i higienę psychiczną — to równie ważne, jak codzienne obowiązki.

Pamiętaj o aktywności

Ruch to podstawa zdrowego trybu życia oraz świetny sposób na pozbycie się napięć i lepsze znoszenie stresujących sytuacji. Aktywność fizyczna zwiększa wydzielanie endorfin i obniża poziom kortyzolu, a także podnosi poczucie własnej wartości. Znajdź aktywność, która sprawia Ci przyjemność i odpowiada Twojemu stanowi zdrowia — może to być bieganie, tenis, siłownia, zumba czy basen, a nawet zwykły spacer. Każdy sposób jest dobry, o ile będziesz ćwiczyć regularnie. Szczególnie skuteczna w walce ze stresem jest joga, która łączy  aktywność fizyczną z wyciszeniem umysłu i relaksacją.

Zadbaj o dietę

Jednym z objawów stresu jest brak apetytu lub przeciwnie — „zajadanie” nerwów i nadmierny apetyt. Spożywanie produktów wysokoenergetycznych, zawierających cukier, nasycone tłuszcze i duże ilości soli zwiększa stres. Zadbaj o zdrową dietę i pij dużo wody, by złagodzić skutki stresu i wzmocnić odporność. Przed wyjściem do pracy pamiętaj o zjedzeniu wartościowego śniadania. Jeśli masz nawyk podjadania, zastąp niezdrowe przekąski warzywami z hummusem, smoothie lub sałatką owocową. Możesz dodać do swojej diety zioła uspokajające, np. kozłek lekarski, melisę, chmiel oraz witaminy z grupy B, które wzmacniają system nerwowy.

Osoby, które prowadzą stresujący tryb życia, mogą wdrożyć tzw. dietę antystresową, bogatą w składniki, których niedobór wykazują osoby chronicznie zestresowane. Warto w tym celu skontaktować się z dietetykiem, który dopasuje jadłospis do Twoich potrzeb.

Udaj się na terapię

Czasem stres po prostu nas przerasta. W takich sytuacjach warto skorzystać z pomocy profesjonalisty — terapeuta wysłucha Twoich problemów, nauczy kontrolowania swoich reakcji i radzenia sobie w stresujących sytuacjach. „Wyrzucenie z siebie” problemów może być bardzo oczyszczające, dodatkowo terapia pokaże Ci, że na stresujące sytuacje możesz spojrzeć z innych perspektyw.

Unikaj dróg na skróty

Niestety, częstym „sposobem” radzenia sobie ze stresem jest sięganie po używki — papierosy, alkohol lub narkotyki. W rzeczywistości nałogi tylko potęgują problem (np. alkohol zwiększa reakcję stresową organizmu), negatywnie wpływają na zdrowie i dają krótkotrwałą ulgę zamiast prawdziwej zmiany, na której Ci zależy.

Wbrew pozorom, sposoby radzenia sobie ze stresem są stosunkowo proste. Wymagają jednak przełamania rutyny, a to zawsze wywołuje pewien dyskomfort. Mając tę świadomość, możesz zwalczyć opór wobec zmian i wprowadzać je we własnym tempie. Jeśli wiesz, że nowe nawyki mogą Cię przerosnąć, zdecyduj się na spotkania z terapeutą — to ogromne ułatwienie i wsparcie. Stres potrafi być bardzo destrukcyjny i obniża jakość naszego życia. Warto się z nim zmierzyć i cieszyć lepszym życiem. Powodzenia!